17 November, 2008

Wunpawng sha ni a nga pra sa wa ai ginru ginsa lam ningmu ningnan VII

17.11.2008


Wunpawng sha ni a ginru ginsa hkrat ai hpe yu yang sinna maga hku nna shang wa ai gaw loi mi grau jau sai. Ya yang na Jinghpaw mung de rai n shang lu yang 100 AD a shawngdaw de pyi India maga hku nna du lai wa ang sai. Dai majaw Nepal ni Mishimi, Garo, Bodo ngu ai amyu ni hte anhte bung ai sakse ni hpe Paul. K. Benedict a laika rai nga ai “A conspectus of Tibeto-Burman” hta mu lu ai.

Dai majaw Proto-Kachin ngu ai moi na Wunpawng ni gaw Nanchao ni hte amyu bung nga ai. Nanchao rai nga ai “Xinchuan Man” ngu ai hta Jinghpaw, Lhaovo, Lachik, Zaiwa, Nung, Lisu ni rai nga ai. Shanhte ni Manau nau ai shaloi naushawng wa a hpang hkan ai; gupdu ru ni gup ai lam rawng nga ai.

Labau sara G.E. Harvey a ningmu hta 863 AD ning e lahta Myen mung an Kachin ni Vietnam mungdan na Hanoi mare de sa gasat ma ai nga ka da nga ai. Dai hpe sha Miwa labau laika hta gaw 863 AD ning e Vietnam Hanoi hpe Nanchao ni sa gasat dang kau ai lam ka tawn ai. Dai majaw myit yu na lam gaw; Nanchao ngu ai amyu hta masha amyu mali manga, gayau ai hpyen hpung rai nna dai hta Jinghpaw hpyen la ni lawm ang sai kun? Shing n rai hpang de Kachin byin wa na ni madaw Nanchao hpe tsun ai kun myit shara rai nga ai.

Gauri Bum ngu ai gaw Saphkung hka rap ai hte mu mada ai bum kaba rai nga ai. Miwa ni “Gaoligong Shan” nga shamying ma ai. Miwa ni a sawk sagawn ai hta “Jinghpo” amyu masha ni Gauri Bum e wa nga ai gaw 800 AD daram e re ai lam hpe chye lu ai. Ndai Gauri kawng gaw dusat dumyeng hkum sumhpa, namlu nampan, hpun kawa mungkan e hkum dik nga ai. Ya yang UN kaw nna maling gawn hkang ai bungli galaw nna grai tsawm htap ai hte kata de mung hotel ni hte rai nga ai.

Ndai Gauri kawng hta gaw Wunpawng sha ni nga lai wa sai sakse ni nga nga ai. Gauri kawng e bai wa nga ai Wunpawng nkau mi gaw Jinghpaw mung Hkranghku hkan nga kau da nna kalang bai Saphkung hka makau de Gauri bum e wa nga ai ni mung nga nga ai. Ga shadawn Myitkyina Maisak wang e nga ai Lamdu Duwa Gauri Hkun Awng gaw kaji kawoi ni a lup hpe Gauri bum e daini du hkra naw nga ai lam tsun dan ai.
Gauri bum de shi nan moi na masha ni hpe san nna kaji ni a lup hpe wa du kawan kau da ai lam tsun dan ai. (Du Gauri Hkun Awng hte san htai 2007).

Kaji ni jaw tawn ai Miwa dazik ni mung, yu la lu ai. 1280 AD ning jan e Mongol ni shang nna Gauri bum de du nna hpyen luksuk ni lai wa ai hpyen laba hpe makoi ra mat ai majaw Ta Hkaw hka (Taping) hku hkan nna Sadon, Baknoi, Dabak, Man Yau, Dumbung hkam, U law Kawng, Uma kahtawng, Ja Bak, Ngadabu, Htinggram kawng, Lungbyen kaw nna Gauri krung de du mat wa ai lam hpe Duwa Jangma La ka ai “Jangma ni a Ginru Ginsa” hta rawng nga ai.

Bai matut na ...

0 comments: